Wyspy ciepła pojawiają się w miastach. Tak wygląda Janikowo w portalu NSIS

W miastach borykamy się z upałami i wysoką temperaturą. Wiele osób uważa, że odpowiedzialna za ten stan rzeczy jest betonoza i likwidacja terenów zielonych w miastach. Jedno jest pewne, powstają tzw. wyspy ciepła, które są analizowane przez naukowców.

Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) będąca agencją wykonawczą MRiT, powołaną w 2014 r. Jej zadaniem jest wspieranie polskiego przemysłu kosmicznego poprzez realizację priorytetów Polskiej Strategii Kosmicznej. POLSA współpracuje z międzynarodowymi agencjami oraz administracją państwową w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej. Odpowiada za promocję polskiego sektora kosmicznego w kraju i za granicą. POLSA prowadzi również działania związane z informacją i edukacją nt. wykorzystania technologii satelitarnych (m.in. nawigacji, obserwacji i komunikacji) w gospodarce, administracji i w życiu codziennym.

Współpraca Polskiej Agencji Kosmicznej z innymi interesariuszami polskiego sektora kosmicznego opiera się na ustawowych uprawnieniach stron, wypracowanych dobrych praktykach w kontaktach przedstawicieli sektora kosmicznego i wspólnym interesie – efektywnym rozwoju sektora w Polsce. 

Wśród zrealizowanych projektów jest właśnie stworzenie portalu NSIS. Tutaj wracamy do tematu wysp ciepła, które  w połączeniu z falami upałów - dla wielu osób mogą być niebezpieczne.

- Aby sprawdzić, jak zmiany klimatu wpływają na miasta, Polska Agencja Kosmiczna zleciła wykonanie analizy wysp ciepła dla pięciu dużych polskich miast - mówi  w rozmowie z PAP Jolanta Orlińska z POLSA. Zrozumienie tego zjawiska pomoże ułatwić życie mieszkańców w upalne dni.

Wyspy ciepła to obszary, gdzie temperatura jest wyższa niż na otaczających terenach. Zjawisko to, zwłaszcza w połączeniu z falami upałów, może stanowić zagrożenie dla wielu osób, zwłaszcza starszych, niepełnosprawnych i społecznie wykluczonych.

W miastach na całym świecie, w tym w Polsce, coraz częściej to zjawisko jest zauważane.

W rozmowie z Polską Agencją Prasową, Jolanta Orlińska z Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA) podkreśla, że "zrozumienie"wysp ciepła" pomoże ułatwić życie mieszkańców w upalne dni". Orlińska, dyrektor Departamentu Obserwacji Ziemi POLSA, jest specjalistką w zakresie fotogrametrii, teledetekcji i systemów informacji przestrzennej.

Zjawisko wysp ciepła jest jednym z najbardziej charakterystycznych mikroklimatycznych zjawisk występujących w obszarach miejskich. Powstaje ono na skutek nagromadzenia sztucznie zagospodarowanych powierzchni, takich jak beton, asfalt czy cegła, które pochłaniają promienie słoneczne, a potem emitują ciepło, podwyższając temperaturę otoczenia.

- Przyczyny są oczywiście różne, a samo zjawisko skomplikowane. Wiele zależy od nagromadzenia sztucznie zagospodarowanych powierzchni. Beton, asfalt czy cegła pochłaniają promienie słoneczne, a potem emitują ciepło, podwyższając temperaturę otoczenia. Duże znaczenie ma ograniczenie infrastruktury zielono-niebieskiej, czyli terenów zielonych i zbiorników wodnych. Do tego dochodzi słabe przewietrzenie, a także działalność człowieka, np. wspomniana klimatyzacja - wyjaśnia rozmówca.

Nieprzewidywalne są także skutki tego zjawiska. 

- Skutków może być wiele. Badanie naukowców z Polskiej Akademii Nauk wskazało na wzrost ryzyka wystąpienia udaru cieplnego - głównie u osób starszych, niepełnosprawnych i społecznie wykluczonych. Inne badania wskazują, że przy zbyt wysokiej temperaturze rośliny wydzielają więcej alergenów. Niekiedy na upał w takim miejscu nakłada się latem jeszcze smog. Jeśli wyspa ciepła dotyczy miejsca, w którym spędza się czas wolny i odpoczywa, jest to naprawdę uciążliwe. Ważny jest także czynnik ekonomiczny. Wyższa temperatura pociąga za sobą większe zużycie urządzeń chłodzących, co bezpośrednio przekłada się na większe zużycie energii, ale również dodatkowo do powietrza uwalniane jest ciepłe powietrze z klimatyzatorów"- mówi Orlińska.

Zrozumienie i monitorowanie zjawiska wysp ciepła jest kluczowe dla lepszego planowania miejskiego i podejmowania działań mających na celu łagodzenie skutków zmian klimatu. Dane na temat wysp ciepła można odnieść do danych meteorologicznych oraz klimatycznych i w ten sposób określać nadchodzące trendy.

- Wiedząc na przykład, że nadchodzi fala upałów, będziemy mogli przewidzieć sytuację na terenie miejskiej wyspy. Będzie można ostrzegać mieszkańców, służby medyczne, ratownicze, a władze miasta będą mogły odpowiednio zareagować i zawczasu ustawić np. kurtyny wodne - dodaje Orlińska.

Zjawisko wysp ciepła jest nie tylko problemem Polski, ale dotyka wiele miast na całym świecie, takich jak Tokio, Los Angeles czy Montreal. W związku z tym, badania i działania mające na celu zrozumienie i łagodzenie skutków tego zjawiska są niezbędne.